O! wele y cyfiawn ac utiganedig,
Anwylfab y Tad, ar y groes felldigedig!
Jehofah tragwyddol mewn undeb â dyndod!
O'i wirfodd yn marw, yn aberth dros bechod!
Ar fynydd Golgotha, O! le cysegredig,
Sancteiddiwyd dy randir â gwaed bendigedig,
Ar ddydd ei gysegriad y ddaear ddychlamai,
A'r huan mewn gwylder o'r golwg ymguddiai,
Myrdd myrddiwn trigolion cain froydd gogoniant,
At fynydd Golgotha mewn syndod syllasant,
Ellyllon yn llengoedd ymhob rhyw ymrithiad,
Ordöent Golgotha ar ddydd ei gysegriad;
Jerusalem fawrwych a'i theml orhynod,
Gan fawredd Golgotha gilgwthiwyd i'r cysgod;
Tra nefoedd na daear, nac uffern wylofus,
Gwir fawredd Golgotha nid à yn anghofus,

Ei enw yn anwyl fyth gofir gan Seion,
Fel lle a gysegrwyd i agor y ffynnon

Sy 'n golchi aflendid, a chlirio 'r euogion.

'Nol croesi 'r Iorddonen bydd yn eu hanthemau
Berseinir ar danau eu heuraidd delynau,
Yn un â'r seraphaidd lân engyl gogoniant,-
Cydgofio Golgotha fyth enyn eu moliant;
Ei enw yn uffern yr ddieifl yn greulonach,
Am soddi i drobwll trueni yn ddyfnach;
Rhag tanllyd dywyniad haul dysglaer cyfiawnder
Sy 'n bythol drywanu mewn dirmyg eu balchder;
Ei gofio i'r damniaid wrthododd drugaredd—
Fyth enyn eu dolef a rhincian eu dannedd.
Dan loesion dirdynol arteithiau cydwybod,
A seriwyd gan chwantau wrth ddilyn eu pechod,
Cyhoedder, cyhoedder, trwy 'r holl-fyd yn eglur,
Am aberth Golgotha i achub pechadur,

A'i rinwedd effeithiol i buro 'r gydwybod,

Trwy ddwyfol gymwysiad o waed y Cyfammod.

Llansadwrn, Môn.

THOMAS EDWARDS.

MANION.

NID yw y gwenieithwr yn dyrchafu dyn ond fel y dywedir fod yr eryr yn dyrchafu y tortoise i gael rhyw beth oddiwrth ei

gwymp.

Pan gyfarfyddo gwenieithwyr y mae y diafol yn myned i'w giniaw.

Math o arian drwg ydyw gweniaith i'r rhai mae ein gwagfalchedd rhoddi rhediad.-Rochefoucault. yn

Y mae dynion yn cael fod gwenieithio yn haws na chanmol.

-Iean Paul.

Y mae drysau teml gweniaith mor isel, fel nas gellir myned i mewn iddi heb ymlusgo.

Y mae gweniaith wedi ei gyfansoddi o'r ansoddau mwyaf isel ac atgas perthynol i ddynolryw; sef celwydd, gwaseidd-dra, a bradychiad.

Pe na byddai ond un dyn rhinweddol yn y byd, daliai ei ben i fyny gyda hyder ac anrhydedd, cywilyddiai ef y byd, ac nid y byd ef.-South.

Y mae y dyn sydd heb rinwedd ynddo ei hunan yn wastad yn cenfigenu wrth rinwedd mewn eraill; o herwydd y mae meddyliau dynion yn rhwym o ymborthi naill ai ar eu daioni eu hunain, neu ar ddrygioni eraill. Y mae i rinwedd, fel i ferch brydferth ddi-waddol, fwy o edmygwyr nag o ganlynwyr.-Bacon.

Y mae rhinwedd wedi ei gwneuthur i gyfarfod âg anhawsderau, ac y mae yn cryfhau ac yn disgleirio yn fwy o'u herwydd.

Mi a fyddwn yn rhinweddol er fy mwyn fy hun, serch na fyddai un dyn yn gwybod fy mod; fel y mynwn fod yn lânwaith serch na welodd neb fi.

Y mae pawb ag sydd wedi myned i mewn i deml anrhydedd trwy unrhyw ffordd heblaw ffordd rhinwedd, yn sefyll â llychwin arno yn hanes ei wlad.

Y mae gwirionedd yn gongl-faen mewn cymeriad; ac os na osodir hi yn gadarn mewn ieuengctyd, fe fydd byth wedi hyny ysmotyn gwan yn y sylfaen.

Y mae yn amheus i bwy y mae dynolryw yn fwyaf dyledus, pa un ai i'r rhai hyny, y rhai sydd fel Bacon a Butler yn cloddio yr aur o fŵn llenyddiaeth, ai i'r rhai sydd fel Paley, yn ei buro, yn ei argraffu, yn nodi ei wir werth, ac yn rhoddi rhediad a defnyddioldeb iddo? I bob dybenion ymarferol, ni byddai yn waeth i wirionedd fod mewn carchar, na bod o fewn folio un o'r ysgolorwyr; ac y mae y rhai sydd yn rhyddhau y gwirionedd o'r silff lwydaidd, ac yn ei dysgu i fyw gyda dynion yn deilwng o'u hystyried yn rhyddhawyr, os nad yn ddarganfyddwyr.-Colton. Y mae yn rhaid i ddynion garu y gwirionedd cyn y gallant yn drwyadl ei gredu.-South.

Nid yw gwirionedd yn ofni dim ond cael ei gelu.

Y mae mor anmhosibl halogi y gwirionedd trwy unrhyw gyffyrddiad allanol, ag ydyw i halogi pelydr yr haul.-Milton.

Y mae gwir lygaid at dalent yn rhagdybied parch iddi. -Carlyle.

YSTADEGAU Y CORPH.

AR ddymuniad amryw gyfeillion, y mae Mr. Griffith Davies wedi anfon atom daflen ychwanegol at y taflenau cymhariaethol a gyhoeddwyd yn ein rhifyn am fis Rhagfyr diweddaf. Dywedir i ni fod llês eisioes wedi ei wneud drwy ymdrechiadau Mr. Davies i gael mwy o gyhoeddusrwydd yn nghyfrifon eglwysi y Corph, ac yr ydym yn dymuno pob llwyddiant iddo yn ei waith.

Yn y daflen isod rhoddir cyfartaledd y casgliadau at y "weinidogaeth" gan brif eglwysi y Siroedd a gymerwyd dan ystyriaeth yn yr adolygiad diweddaf.

ATEBION I YMOFYNION.

Iago. Y gwahaniaeth rhwng myth a legend, dybygid, ydyw hyn: y mae y cyntaf yn arwyddo creadigaeth ffaith o ddrychfeddwl; a'r ail, canfyddiad drychfeddwl mewn ffaith a helaethiad arni, ac ychwanegiad ati mewn canlyniad.

Ymofynydd."-Yr ydym dan anfantais o wybod pa esboniad ar Efengyl Ioan i'w gymeradwyo i chwi fel athraw, am nad ydym yn hysbys o'ch cyrhaeddiadau blaenorol, a'ch chwaeth neillduol. Ond credwn fod esboniad Tholück mor fuddiol i gyfarfod â holl anghenion athraw yn yr Ysgol Sabbothol, a'r un y gwyddom ni am dano o'r rhai Germanaidd a nodir genych chwi.

Zelotes. Credwn mai y gwir wahaniaeth rhwng Ysbrydoliaeth a Dadguddiad ydyw yr hyn a ganlyn:—wrth Ddadguddiad y mae i ni olygu hysbysiad uniongyrchol oddiwrth Dduw i ddyn, naill a'i o'r cyfryw wybodaeth ag na allasai dyn ei chyrhaedd o hono ei hun am ei bod uwchlaw cyrhaeddiad y meddwl dynol: megys y prophwydoliaethau, yr athrawiaethau, a ffeithiau neillduol; neu, ynte, cyfarwyddyd uniongyrchol oddiwrth Dduw i wneuthur defnydd o ffeithiau ac athrawiaethau pennodol ag oeddynt eisioes yn bod i ateb dybenion uwch. Wrth Ysbrydoliaeth y golygwn weithrediad dylanwad yr Ysbryd Glân ymha fodd, neu i ba raddau bynag. Heblaw hyn, y mae yn amlwg mai yr ail Berson fel y "Y Gair" ydyw awdwr dadguddiad, ond y trydydd Person "Yr Ysbryd Glân" ydyw awdwr ysbrydoliaeth.

NODIADAU AR LYFR.

Wonderful Works; or, the Miracles of Christ, By a Clergyman's daughter. (R. T. Society).

LLYFRYN dífyr, wedi ei amcanu i roddi eglurhâd poblogaidd ar wyrthiau Crist. Y mae wedi ei gyfansoddi ar ffurf ymddyddan. Y mae y defnydd a wneir o arferion dwyreiniol i egluro y gwyrthiau yn ddyddorol.